’t Root Cruijs: Ruimtes waar je stil van wordt.
Een welverdiende plek voor een weldoener

’t Root Cruijs, het voormalige woonhuis van de wereldberoemde Bossche schilder Jeroen Bosch, ademt na een sublieme renovatie welhaast ongekende grandeur en sfeer uit. Een betere bewaarplaats voor de bijzondere werken die getalenteerde Oost-Europese schilders in de stijl van Jeroen van Aken, alias Jeroen Bosch hebben vervaardigd kun je je ook nauwelijks voorstellen. Als je al dat mooi’s met eigen ogen wilt aanschouwen heb je echter een probleem. Voor eigenaar Johannes (‘Joep’) van Rooij is het beschermd rijksmonument een pied-à-terre annex privé museum.

Aan de achtergevel van het Jeroen Boschhuis, op het Burgemeester Loefplein 101 prijkt een authentiek naambordje met het opschrift: ‘Joh van Rooij, aannemer’. Het lijkt een vingerwijzing naar de lange voorgeschiedenis van het pand ’t Rood Cruijs (Het Rode Kruis) dat haar hoofdingang aan de Markt 61 in Den Bosch heeft. Door de eeuwen heen heeft het historische pand immers talrijke bestemmingen gehad. Horlogemakerij annex klokkenwinkel, apothekerei, muziekhandel en muziekuitgeverij, brouwerij annex herberg, café/restaurant/bar/tearoom en kledingwinkel A.F. Jansen. De veronderstelling dat er ook een aannemer domicilie had wordt ontzenuwd door Joep van Rooij, de huidige eigenaar van het Jeroen Boschhuis.

“Dit bordje hing vroeger op onze ouderlijke woning in Tilburg. Mijn vader Johannes was aannemer.
Het was ook mede ter nagedachtenis aan hem – de vader die ik bijna niet heb gekend, ik was vijf jaar toen hij in 1947 stierf – dat ik dit heb pand heb gekocht. Ook was ik er persoonlijk aan gehecht geraakt. Ik heb als eigenaar van A.F. Jansen BV en fiscalist gewerkt en de bovenverdieping van dit pand was daarbij jarenlang mijn werkplek.”

De in 1998 ontbonden kledingketen. A.F. Jansen BV, kocht het historische pand in 1978 voor de verkoop van trendkleding voor jeugdigen. De stripfiguren Jansen & Jansen werden de naamgevers voor de trendshop. Markt 59, waarin al decennia een winkel van A.F. Jansen was gehuisvest en het Pand Markt 61 werden met elkaar verbonden. Maar daarmee niet genoeg. Zo schreef Jeroen Bosch kenner Pater Gerlach OFM Cap in het Brabants Dagblad dat hij het zonde vond dat het pand grotendeels leeg stond. “Een dergelijk fraai en historisch huis verdient het om door een ‘goed huisvader’ te worden bewoond.”

 

 

 

Schilderen bij Noorderlicht

Die ‘goede huisvader’ vond ’t Root Cruijs uiteindelijk in Joep van Rooij. Opmerkelijk genoeg was er lange tijd geen sprake van een bijzondere band tussen Joep Van Rooij en Den Bosch meest beroemde inwoner uit de geschiedenis. Jeroen Bosch was van ongeveer 1485 tot aan zijn dood in 1516 bewoner van ’t Root Cruijs. De echtelijke woning van Bosch en zijn gefortuneerde echtgenote Aleid Goyarts van de Meervenne en het schildersatelier gingen onder één dak schuil. Het atelier lag achterin, gelijkvloers ofwel op de etage en ontving prachtig licht uit het noorden. Door een open terrein werd zijn atelier afgescheiden van de verderop stromende oude vestinggracht, ook wel de Diest genoemd. De Diest werd overspannen met houten en stenen voetbrugjes, die voerden naar de verder liggende achterhuizen en oude erven. Vanuit zijn atelier kon Jeroen in deze stadsgracht de grote waterratten zien. Deze ‘groote Muysen’ langs de binnenwateren van Den Bosch waren een grote plaag.

Joep van Rooy werd aanvankelijk niet echt warm of koud van de bijzondere voorgeschiedenis. “Als mensen in buitenlandse musea het toevallige ter ore kwam – ik liep er zelf nooit te koop mee – vonden ze het helemaal te gek dat ik eigenaar was van het huis van de wereldberoemde schilder Jeroen Bosch. Persoonlijk ben ik te nuchter om me daardoor te laten meeslepen. Ik woon in België  en dit was en is voor mij een pied-à-terre als ik in Den Bosch of omgeving ben. Ik vond het eerbetoon aan mijn vader ook belangrijker dan het gegeven dat Jeroen Bosch hier heeft gewoond.” Lange tijd was er dan ook weinig Jeroen Bosch te beleven in het Jeroen Boschhuis. Dat lag overigens ook aan de matige interesse van de Bosschenaren voor hun middeleeuwse plaatsgenoot. De tentoonstelling Hommage Jeroen Bosch bij Galerie Hüstege, in 1985 en het Jeroen Boschjaar in 2001 brachten daar enige verandering in. 

In 2001 kreeg de gevel aan de Markt 61 door een tijdelijke voorhang, ontworpen en uitgevoerd door Harry Boekweit van de gemeente ’s Hertogenbosch, tijdelijk zijn middeleeuws karakter terug. De tongewelfde kelders en de zijmuren, uit de tijd dat ’t Root Cruijs nog In den Salvatoer heette, waren voor even zichtbaar voor het grote publiek. In de tentoonstellingsruimte in het pand hingen foto’s van het werk van Jeroen Bosch op ware grootte.

Van Jeroen Bosch (1450-1516) is dan ook geen enkel werk in zijn vaderstad te vinden. Ook in de rest van Nederland moet je goed zoeken. Alleen in het Boijmans van Beuningen kun je een paar werken van hem bewonderen. De prijzen van de werken van de wereldberoemde kunstenaar overstijgen simpelweg de financiële mogelijkheden. De werken van Bosch zijn veelal in buitenlands privé bezit en publiekelijk alleen te bewonderen in topmusea als Museo del Prado in Madrid. “Mogelijk keren bij de grote Bosch tentoonstelling in 2016 nog voor één keer acht of negen originele werken van Bosch terug naar Den Bosch”, weet Van Rooij.

 

Young Painter Price

De kunstliefhebber heeft in zijn Bossche ‘privé museum’ een indrukwekkende kunstcollectie opgebouwd. Naast erotische werken bevat de verzameling opmerkelijke schilderijen en tekeningen die bij minder doorgewinterde kunstkenners moeiteloos als werken van Jeroen Bosch zouden kunnen doorgaan. De verklaring schuilt in de door Joep van Rooij gesponsorde Young Painters Price. De beste acht van duizend Oost-Europese deelnemers kregen een boek met schilderijen en tekeningen van Jeroen Boschhuis en vervaardigden fascinerende werken. Ondernemer Van Rooij bedong dat hij deze werken voor een speciale prijs kon verwerven. “De schilderijen en tekeningen zijn in principe niet te koop. Hooguit als iemand in insulinepompen voor de kinderen in Litouwen wil betalen”, lacht de energieke Brabander.

Dat vereist een toelichting. Joep van Rooij is een moderne Mecenas, een weldoener met het hart op de juiste plaats. ‘Wie goed doet, wie goed ontmoet’, is zijn adagium. Na het overlijden van zijn echtgenote Ineke, tien jaar geleden, ontdekte Van Rooij via een au pair meisje de veelal mensonwaardige omstandigheden van gehandicapte kinderen in weeshuizen in Litouwen. In Moldavië, de Filippijnen en Roemenië (“daar heb je drie verpleegkundige op 68 kinderen, en de kinderen worden vaak plat gespoten”) bleek het al minstens zo erg. Met zijn Litouwse partner Dali van Rooij-Rakutyte maakte Joep van Rooij er het laatste decennium een levenswerk van om de leefomstandigheden van deze kinderen te verbeteren. Elf van de twaalf maanden was hij ervoor op weg en in touw. Investeren in de motivatie en attitude van personeel (“de ouders kunnen we helaas niet vervangen”), medische apparatuur, douche- en speelgelegenheden en nog veel meer. Kleurrijke schilderijen, kinderprenten en kinderboeken spelen ook een grote rol in de verbetering van de levenskwaliteit. “Als twee autistische kinderen voor het eerst zelfstandig uit hun bed komen om een schilderij te betasten dat op hun kamer is opgehangen, dan gaat er écht wat door je heen!”

De glimlach op het gezicht van Joep van Rooij verbreedt zich: “Laatst hebben we voor de tienermeisjes make up meegenomen. In de weeshuizen was men daar achteraf niet zo gelukkig mee. De kinderen hadden de make up gebruikt om de muren mee vol te tekenen. Daar moeten we dus mogelijk wat voorzichtiger mee zijn”, grinnikt hij. Dankzij zijn achtergrond en handelsgeest wist de energieke Brabander het afgelopen decennium ook altijd opnieuw de financiële middelen voor zijn levenselixers te vergaren. “Ik heb twee linkse handen maar ik kan van één Litouwse Lita twee Litas maken.” Hij zegt het zonder een spoortje van overdrijving. Overdrijven zit ook niet zijn karakter. Joep van Rooij is een bescheiden man, die het liefst op de achtergrond blijft en in stilte geniet van de mooie dingen van en in het leven.

In Den Bosch kan hij zijn hart ophalen. Zijn pied-à-terre ademt na een grootschalige renovatie van voor naar achteren en van kelder tot nok sfeer en grandeur. Een heus bolwerk van Bossche pracht. Zo zijn de exclusieve nieuwe tegelvloer, keuken en badkamer (met subliem vakmanschap uitgevoerd door Van Boven Keukens Den Dungen) werkelijk adembenemend mooi. Gevoegd bij een werkelijke fantastische kunstcollectie resulteert het in een even fantastische als fascinerende plek om je in onder te dompelen.

Tekst: Ton Reijnaerts

Den Bosch krijgt van de Nederlandse overheid 5 miljoen euro subsidie voor de viering van het Jeroen Boschjaar in 2016. In 2016 is het 500 jaar geleden dat de schilder overleed. De stad heeft grootse plannen voor de viering van het nationale evenement. Naast een grote tentoonstelling, waar gepoogd wordt om acht of negen originele werken van Jeroen Bosch te tonen, worden er festival georganiseerd en theaterstukken over de kunstenaar opgevoerd. De organisatie rekent op 400.000 bezoekers.  

Bijschrift: Dali van Rooy Rakutye maakte het ontwerp, de Bossche restaurateur Bert van Rooy van de Nobele Baers voor de vormgeving, aannemers bedrijf Wed A van Horssen uit Zuilichem onder leiding van Piet van Horsen en Van Boven Keukens Dungen zorgden voor het exquisite eindresultaat in het Jeroen Boschhuis onder supervisie van de Bossche architect Cor Verkoelen.

 

 

Contact

Burg. Loeffplein 101
5211 RZ s'Hertogenbosch Nederland
email: johannes@jeroenboschhuis.nl
Iban NL 36 ABNA 0247425184